Muzea

Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego

Muzeum Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego utworzono w 1981 roku. Znajduje się ono we Włodawie przy ulicy Czerwonego Krzyża.  Muzeum składa się z unikalnego w Polsce zespołu synagogalnego.  Tworzą go : Wielka Synagoga, Mała Synagoga i Dom Pokahalny. Muzeum poświęcone jest historii i kulturze polskich i włodawskich Żydów.

Wielka Synagoga powstawała na przełomie lat 1764-1774, częściowo ufundowana przez rodzinę Czartoryskich. Została wymurowana w stylu późnobarokowym.  . Do najciekawszych eksponatów można zaliczyć: pochodzące z drugiej polowy XIX wieku zwoje Tory, XIX-wieczne rimonim, jady, mezuzy, korony na Torę, chanukije, tefiliny, tałesy, balsaminki czy szofary. Jednym z najcenniejszych eksponatów jest neobarokowy aron ha-kodesz (szafa ołtarzowa). Znajduje się on w sali modlitewnej na ścianie wschodniej. Stiukowany i polichromowany w 1936 roku, jest jednym z najlepiej zachowanych zabytków tej klasy w Polsce.

Mała Synagoga została wybudowana w drugiej połowie XVIII wieku. Podczas I i II wojny światowej została zdewastowana, dopiero pod koniec XX wieku odrestaurowano ją i przywrócono jej pierwotny wygląd. Mała Synagoga jest budynkiem parterowym, wolnostojącym. Bryła budowli ma kształt prostopadłościanu. Wnętrze składa się z sali męskiej w części wschodniej oraz przedsionka i umieszczoną nad nim modlitewnią dla kobiet w części zachodniej.

Synagoga typu bejt midrasz, czyli Dom Pokahalny została wzniesiona najprawdopodobniej w 1928 roku na planie prostokąta. Wewnątrz znajdują się dwa pomieszczenia z których jedno było salą modlitewną. Ze względu na zniszczenia dokonane podczas II wojny światowej, obecnie znajdują się w niej pomieszczenia biurowe i magazynowe.

Muzeum czasów Jana III Sobieskiego

Wiek XVII był w Europie czasem bogatym w wydarzenia polityczne i społeczne. Zbiory broni białej i ubioru zgromadzone przez Chorągiew Zamku w Zawieprzycach Atanazego miączyńskiego herbu Suchekomnaty obrazują bogactwo i różnorodność form cechujących ten wiek. Prezentowana broń to uzbrojenie husarza, żołnierza, szlachcica oraz pochodzenia zagranicznego. Natomiast ubiory to m.in. strój szlachecki męski, suknia wg portretu Marysieńki Sobieskiej oraz stroje wojska: dragonów i husarzy.

Gród Słowiański w Wólce Bieleckiej

W ośrodku znajduje się rekonstrukcja słowiańskiego grodziska, z pobliskiego Klarowa. Ośrodek organizuje widowiska plenerowe prezentujące zwyczaje Słowian, warsztaty rzemiosła i kuchni słowiańskiej. Realizowane w grodzie przedsięwzięcia cechuje wysoki poziom edukacyjny i poznawczy zarówno dla młodzieży szkolnej, jak i pasjonatów historii.

Ośrodek Archeologiczny CHOINA – HORODYSZCZE

Wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy w Klarowie położony jest około 700 m na południe od centrum wsi , na piaszczystym wyniesieniu w dolinie rzeki Wieprz. Grodzisko kształtu owalnego z dobrze czytelnymi wałami o pow. 0,5 ha, datowane jest wstępnie na X—XI w. Zajmuje pn-wsch część wzniesienia , oprócz niego w skład wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego wchodzi owałowane podgrodzie, usytuowane po stronie zachodniej wzgórza. Całość założenia posiada powierzchnię 4,5 ha
Grodzisko wraz z podgrodziem jest ważnym elementem na drodze do poznania wczesnośredniowiecznych założeń obronnych. Umiejscowienie założenia w dolinie rzeki sugeruje, że spełniało ono ważną rolę ubezpieczenia przeprawy przez Wieprz. Cały kompleks osadniczy stanowi istotny element krajobrazu kulturowego i historycznego tych okolic.

Realizacja pomysłu rozpoczęła się na wiosnę 2004 roku. W rok później zaczęliśmy współpracować z grupami rekonstrukcji historycznych oraz przybywali do nas pierwsi turyści. Obecnie cały czas trwają prace uzupełniające wokół zrekonstruowanego zespołu osadniczego (gród wieloczłonowy, gród pierścieniowy na wodzie, gród stożkowy typu motte). Dotychczas w grodzie wieloczłonowym wykonaliśmy: wały i fosy, “płot polski” na wszystkich wałach, bramę wieżową i dwie tunelowe, częściowo ostrokół, dwie półziemianki, jedną dużą półziemiankę jako audytoriumstudnię o konstrukcji zrębowej, budynek muzeum z kolekcją replik sztuki wczesnośredniowiecznej, zabudowania pod grodem o konstrukcji plecionkowej, piec chlebowy i do wypału ceramiki. Nasz gród wieloczłonowy posiada wszystkie charakterystyczne elementy dla tego dzieła obronnego o umocnieniach ziemnodrewnianych. W roku 2013/2014 po uzyskaniu stosownych pozwoleń dobudowaliśmy gród pierścieniowy na wodzie, gród stożkowy (typu motte), przeprawę przez rzekę i rekonstrukcję cmentarzyska kurhanowego. Dużą uwagę i wiele pracy włożyliśmy w budowę obiektu kultowego, który odgrywa główną rolę podczas odbywających się cyklicznie “Spotkań z Żywą Historią”. W obiekcie kultowym znajdują się m.in. kurhangrobowiec dostojnika (wpływy wschodnie), magiczna wiekowa wierzba (rozłupana przez piorun na cztery części i dalej żywa), święte kręgi kamienne i ze słupów drewnianych z zawieszonymi czaszkami zwierząt, szałas zielarki, miejsce, w którym odbywa się ciałopalenie oraz największa Marzanna na świecie. Całość założenia daje możliwość bardzo widowiskowej i bliskiej prawdzie historycznej prezentacji życia grodowego, walki i uzbrojenia, obrzędów i kultu dawnych Słowian. Przybywając do Parku, przekonają się Państwo, że ludzie niewiele się zmieniają, bardziej warunki, w jakich przychodzi nam żyć. Prezentowane widowiska przyjmowane były entuzjastycznie. Mamy stałych bywalców wśród szkół z województwa lubelskiego, jak i wyrobionych uczestników innych podobnych przedsięwzięć historycznych w Polsce. Patronat merytoryczny nad „Słowiańskim Grodem” w pierwszej fazie budowy sprawowało Koło Naukowe Studentów Archeologii Uniwersytetu im. Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, przy poparciu środowiska naukowego i muzealnego. Obecnie korzystamy z sugestii i wskazówek absolwentów archeologii. Koło Naukowe, na terenie Parku przeprowadzało  prace z zakresu archeologii eksperymentalnej i rekonstrukcji, co przyczyniło się do stałego podnoszenia jakości i atrakcyjności tego miejsca. Ponadto współpracujemy z grupami rekonstrukcji historycznych w zakresie organizacji scen batalistycznych, potyczek, bitwy, walki i uzbrojenia. Dzięki znamienitym uczestnikom i rzemieślnikom, realizowane w grodzie przedsięwzięcia cechuje wysoki poziom edukacyjny i poznawczy zarówno dla młodzieży szkolnej, jak i pasjonatów historii. Na terenie grodu gościmy też grupy rekonstrukcji historycznych z kraju.

Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

Pałac zbudowany został w latach 1736-1742 przez wojewodę chełmińskiego Michała Bielińskiego, zaprojektowany prawdopodobnie przez włoskiego architekta Józefa II Fontanę, który realizował barokowy schemat entre cour et jardin (między dziedzińcem a ogrodem). Między latami 1799-1944 majątek należał do Zamoyskich. Pałac okres świetności przeżywał za czasów Konstantego Zamoyskiego, który w 1903 r. założył tu ordynację. Dokonując przebudowy rezydencji, hrabia pragnął z niej uczynić jedną z najbardziej monumentalnych i reprezentacyjnych siedzib magnackich.

W 1928 w ogrodach okalających pałac odbywał się obóz szkoleniowy polskiej reprezentacji gimnastycznej na Letnie Igrzyska Olimpijskie w Amsterdamie, który zorganizował właściciel dóbr, a jednocześnie prezes Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” – Adam Zdzisław Zamoyski[2].

W 1944 po wyjeździe ostatnich właścicieli od listopada tegoż roku pałac jest własnością państwa. Pełnił w tym czasie funkcję m.in. składnicy muzealnej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a od 1979 r. jest siedzibą muzeum (od 1992 Muzeum Zamoyskich w Kozłówce).

Muzeum Parafialne w Lubartowie

W 2000 roku, przy Sanktuarium św. Anny w Lubartowie powstało muzeum parafialne, zlokalizowane w pomieszczeniach nad zakrystią. Zawiera ono zbiory zgromadzone na przestrzeni ostatnich 300 lat, ze względu na ich wartość historyczną, artystyczną, czy archiwalną.

Najbardziej okazały zabytek stanowi ornat ofiarowany kościołowi przez księcia Sanguszkę w dniu konsekracji świątyni. Przetykany złotą nitką, ozdobiony niezwykle misternym haftem, z przedstawieniem tajemnic różańca świętego i narzędzi Męki Pańskiej, wyróżnia się na tle czterech pozostałych ornatów, zestawionych np. z tkanin tureckich, pasów słuckich.
Kolekcja muzealna obejmuje również paramenty liturgiczne: monstrancje z pocz. XVIII w. (dar księcia Sanguszki), kielichy i krzyże z różnych okresów, relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego.

Muzeum udostępnia zbiór feretronów (obrazy noszone w procesji) – cztery z czasów księcia Sanguszki z ok. 1740r., trzy z XIX w.; pozytyw organowy z XVIII w.; rzeźby wyobrażające różnych świętych.

Ściany pomieszczenia wypełnia cykl obrazów z wizerunkami dwunastu Apostołów, opatrzonych kolejnymi łacińskimi fragmentami modlitwy „Wierzę w Boga”. Towarzyszy im zespół portretów proboszczów tutejszej parafii oraz obrazy ze zbiorów kościoła. Tę grupę zabytków wzbogacają malowidła z prywatnej kolekcji dziekana lubartowskiego, ofiarowane parafii

O wszechstronnym charakterze ekspozycji świadczy wyjątkowy księgozbiór (od 1650 r. do czasów współczesnych), przechowywany w nietypowych szafach bibliotecznych, pierwotnie z obustronnie malowanymi drzwiami (obecnie zdjęte i wystawione po obu stronach mebla). Kryją one cenne publikacje w drewnianych oprawach, pokrytych skórą: dawne księgi liturgiczne, wybrane księgi metrykalne, dokumentację kościelną od 1650 roku.

Skansen Kultury Materialnej Chełmszczyzny i Podlasia w Holi

Skansen Kultury Materialnej Chełmszczyzny i Podlasia w Holi – muzeum na wolnym powietrzu (skansen) w Holi, w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Stary Brus.

Skansen ten powstał w 1985 roku i jest prowadzony przez Towarzystwo Miłośników Skansenu Kultury Materialnej Chełmszczyzny i Podlasia w Holi. W muzeum znajdują się drewniane chałupy oraz rozmaite budynki gospodarcze. W centrum skansenu znajduje się chałupa bogatego chłopa zbudowana w 1913 roku, przeniesiona z miejscowości Wyryki. Chałupa ma konstrukcję wieńcową z dwuspadowym dachem krytym strzechą.[1]

Inne obiekty w skansenie:

wiatrak „koźlak” z początku XX wieku,
stodoła
kapliczka
ule

Obok skansenu:

drewniana cerkiew prawosławna (dawniej greckokatolicka) z 1702 roku pod wezwaniem św. Antoniego Pieczerskiego i św. Męczennicy Paraskiewy,
drewniana dzwonnica cerkiewna z XVIII wieku.[1]
cmentarz prawosławny

Izba Tradycji i Izba Regionalna w Cycowie

Bitwa Cycowska, która miała miejsce 16.08.1920 r. przeszła do historii jako przykład zwycięstwa polskiej kawalerii nad bolszewikami. Decydującą rolę odegrał tu 7 Pułk Ułanów Lubelskich. Izba Tradycji w swoich zbiorach posiada pisma i artykuły dokumentujące dzieje 7 Pułku, unikalne fotografie, odznaczenia i ordery, dyplomy, książeczki wojskowe, literaturę na temat bitwy pod Cycowem i bitwy warszawskiej oraz czasopisma kawaleryjskie. W Izbie Regionalnej zgromadzono zabytkowe sprzęty codziennego użytku, które przekazali mieszkańcy gminy Cyców.

W Izbie Tradycji znalazły się, dzięki życzliwości ofiarodawców pisma i artykuły dokumentujące dzieje 7 Pułku, unikalne fotografie, odznaczenia i ordery, dyplomy, książeczki wojskowe, literatura na temat bitwy pod Cycowem i bitwy warszawskiej oraz czasopisma kawaleryjskie. Bardzo cennym eksponatem jest m.in. książka z dedykacją dla szkoły od córki Józefa Piłsudskiego. Posiadamy również popiersie generała Kazimierza Sosnkowskiego podarowane szkole przez syna – Piotra Sosnkowskiego.

Wśród zbiorów znalazły się eksponaty mające wartość nie tylko historyczną, ale i sentymentalną – są to dwa oryginalne mundury ułańskie – rotmistrza: Aleksandra Onyszko i pułkownika Aleksandra Bielaka – wielkich ludzi, bezgranicznie oddanych szkole, którzy często gościli w naszych murach. Niestety już nie żyją, ale kontakt nadal ze szkołą utrzymują ich żony – pani rotmistrzowa Maria Onyszko, która dokonała uroczystego otwarcia Izby Tradycji oraz pani Anna Bielak.

W swoich zbiorach szkoła poświęciła również miejsce na dokumentowanie współpracy z 25 Brygadą Kawalerii Powietrznej z Tomaszowa Mazowieckiego. Posiada kompletny mundur żołnierza z tej Jednostki, fotografie z odbywanych poligonów i ćwiczeń wojskowych, odznaki pułkowe oraz materiały nadesłane przez żołnierzy z tej Jednostki, stacjonujących w Iraku – pocztówki, fotografie, a nawet odznaczenie nadawane za służbę w Kontyngencie.

Muzeum Poleskiego Parku Narodowego

Muzeum mieści się w Załuczu Starym. Znajdują się tu ekspozycje: przyrodnicza, etnograficzna i ogólna. Na zbiory muzealne składa się niemal pół tysiąca eksponatów w kategoriach: sztuka, archeologia, etnografia, historia, militaria, numizmaty, technika, przyroda i inne. Goście zwiedzający muzeum mogą zobaczyć obrazową mapę hipsometrii środkowej części Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego.